Bắt đầu từ một chữ "tâm"
Có nhiều cách lý giải khác nhau về chữ “tâm”. “Tâm” theo nghĩa đen có nghĩa là trái tim. Hiểu rộng hơn, theo ý nghĩa xã hội thì “tâm” là lương tâm, ý chí, lòng kiên quyết của con người. Đối với nghề y, nghề giáo thì có lẽ chữ “đức” được coi trọng hơn cả, đối với một doanh nhân thì chữ “tín” được đặt lên hàng đầu. Còn đối với nghề luật sư thì chắc hẳn chữ “tâm” là điều đáng trọng thị.
Chữ “tâm” là một phạm trù trừu tượng, ẩn chứa trong sâu thẳm mỗi con người. “Tâm” của nghề luật sư cũng giống như các nghề khác là một điều không thể định lượng nhưng có thể được biểu hiện bằng sự yêu nghề, tinh thần trách nhiệm và sự phấn đấu nghiêm túc, trong sáng. Mặc dù vậy, chữ “tâm” ấy khó có thể tìm được chuẩn mực để đo lường và đánh giá độ nông-sâu, sáng - tối. Vả lại, “tâm” con người nếu được chủ động sắp đặt để thể hiện ra bên ngoài thì sẽ không còn là chữ “tâm” đích thực nữa. Từ khi bước vào nghề, mỗi luật sư đã có quyền tự hào rằng mình có sẵn một chữ “tâm” trong sáng khi lựa chọn một trong những nghề “bảo vệ công lý”. Nhưng để giữ “tâm” đó mãi trong sáng như ban đầu trong suốt quá trình hành nghề quả là điều không dễ. Nghề luật sư là một nghề độc lập, những quan điểm cá nhân không tránh khỏi là yếu tố chi phối lớn đối với công việc. Có được chữ “tâm”, luật sư sẽ có thể chiến thắng “cái tôi” cá nhân để đặt nhiệm vụ bảo vệ công lý lên cao nhất và luôn coi trọng quyền lợi hợp pháp của thân chủ. “Tâm” giúp người luật sư gắng sức để vớt lấy phần “người” ra khỏi phần “con” trong “con người” tội phạm, để không lạnh lùng quay đi trước những điều bất bằng, phi lý nhưng cũng là để phân định rõ ranh giới giữa việc bảo vệ lợi ích chung của xã hội và chạy theo lợi ích riêng của một thiểu số. Người luật sư có “tâm” sẽ luôn biết đấu trí để tìm ra những phương án giải quyết tối ưu vì lợi ích hợp pháp của khách hàng. Chữ "tâm" ấy cũng thúc đẩy luật sư hành nghề sao cho để lại ấn tượng đẹp trong lòng khách hàng, xử sự đúng mực với đồng nghiệp. Cho dù gặp trở ngại tới mấy trong nghề nghiệp, luật sư vẫn có thể vượt qua nhờ có “tâm” không ngại khó. Vậy là nhờ có chữ “tâm”, luật sư có được cả chữ "tín", chữ “đức” và chữ “nhẫn”.
Chữ “tầm” liền với chữ “tâm” một vần
Trong xu thế toàn cầu hóa, khi mà Việt Nam đang đón nhận cả cơ hội và thử thách, chữ “"tâm” của người luật sư càng trở nên cần thiết nhưng vẫn chưa đủ. Bên cạnh chữ “tâm”, luật sư còn được đòi hỏi có trình độ, kiến thức và kinh nghiệm để đáp ứng được yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế. Những đòi hỏi đó có thể cô đọng trong chữ "tầm". “Tầm” được hiểu là tầm trí tuệ, tầm năng lực của mỗi luật sư và của chung giới luật sư.
Như một quy luật, những cơ hội mở ra trước mắt đem đến cho giới luật sư niềm lạc quan bao nhiêu thì lại đặt ra bên cạnh đó bấy nhiêu thử thách. Thử thách trước tiên là đứng trước một hệ thống pháp luật quốc tế đa dạng và phức tạp trong hoàn cảnh công cuộc cải cách pháp luật của Việt Nam cho tương thích với pháp luật quốc tế tuy đã được thực hiện gấp rút nhưng vẫn còn dang dở. Một thử thách thuộc về mặt chủ quan đối với luật sư Việt Nam đó là phải đương đầu với sự cạnh tranh quyết liệt và quy luật đào thải công bằng trong môi trường hành nghề mà ở đó ưu thế thuộc về những người có kinh nghiệm quốc tế và thông hiểu toàn diện chứ không chỉ bó hẹp trong phạm vi pháp luật trong nước. Không còn cách nào khác, luật sư phải chủ động nâng cao trình độ để đủ sức cạnh tranh trong chính môi trường hành nghề của mình. Bởi xét cho cùng luật sư cũng là một ngành dịch vụ và hơn nữa lại là một dịch vụ trung gian hiện đại trong nền kinh tế xã hội và cũng không nằm ngoài quy luật của cạnh tranh bình đẳng khi hội nhập kinh tế quốc tế. Vì vậy, các luật sư Việt Nam phải luôn trang bị cho mình khả năng nhạy bén với chính sách kinh tế, pháp luật. Nếu chậm chỉ một bước thôi, luật sư Việt Nam sẽ có nguy cơ tụt hậu trong môi trường cạnh tranh hành nghề. Để vững vàng vượt qua được tất cả những thử thách này, Luật sư cần có đủ các tố chất: kiến thức, kinh nghiệm và kỹ năng, phải tự làm mới mình, nâng cao chất lượng dịch vụ pháp lý lên ngang "tầm" quốc tế.
“Tầm” của Luật sư còn thể hiện ở vị thế, tiếng nói của giới luật sư trong xã hội. Trước một vấn đề mà xã hội đang quan tâm, nếu như Luật sư có thể đưa ra quan điểm pháp lý góp phần định hướng một cách khách quan những dư luận trái chiều thì xem như chính luật sư đang nâng “tầm” quan trọng của mình và mặt khác, xã hội cũng dần dần thừa nhận “tầm” của luật sư.
Vượt lên trên tất cả, giới Luật sư chỉ thật sự thể hiện rõ nét nhất “tầm” của mình khi phát huy được sức mạnh tập thể để tham gia bảo vệ lợi ích quốc gia trong các quan hệ quốc tế. Có lẽ nói đến đây, chữ “tâm” lại một lần nữa giúp cho các Luật sư, bằng sự tự hào dân tộc và lòng yêu nước, sẵn sàng tạm gác quan điểm cá nhân để cùng tư duy tập thể, đào sâu nghiên cứu pháp luật quốc tế nhằm mục tiêu cao nhất là bảo vệ lợi ích quốc gia, trong đó có lợi ích của các cá nhân, doanh nghiệp - thân chủ của luật sư và cả chính giới luật sư.
Dù không quá coi nhẹ chữ “tầm”, nhưng có lẽ chữ “tâm” vẫn là quan trọng và tiền đề. “Tầm” của luật sư có thể thay đổi theo thời đại, hoàn cảnh kinh tế và có thể xác định qua tiêu chí cụ thể; còn chữ "tâm" của luật sư thì thời nào vẫn vậy cho dù chưa ai có thể tìm ra tiêu chí để đánh giá.
"Tâm” và “tầm” luôn là hai yếu tố song hành và bổ trợ cho nhau. Nhờ chữ “tâm” mỗi luật sư mới có nhiệt huyết, động lực để nâng cao trình độ của mình. Mặt khác, một luật sư đủ "tầm" sẽ có đủ tự tin và bản lĩnh để giữ vững chữ “tâm” trong sáng.
